Search This Blog

Monday, May 30, 2011

AKNO CIAK CIAK, KOI A HAWH DI? (Tulai version)

Akno ciak ciak, koi a hawh di?

Nu’ phu la di, pa’ phu la di,

Paam a sangak daikaai diing.

A nu, a pa leh a sanggamteng sangak in that a, neksakta ahihman in akno pen lau a tai a kibumang mailo in phuba lak sawm in, sangak apan kiven diing dan ngaihtuah in sun-le-zan hunte hon zang panta a..

Sangak kici dainawl gamsa, pil velvek, thu lehbawl siam leh ngian siam/ calak tak khat ahi. Maneithangzai in Lasi leh Lasawite unau itna thu leh a deihtak thu gendia Palai a a khaklai in, tenpih nuamlo, mudah leh itnawnlo dan a va lehgentu ahi hi. Tua kia thamlo, itna thilpiak a kensak, a dial zong dainawl a laikek malam in Maneithangzai kiang ah Lasite unau in a thilpiak sang nuamlo uh, ci in hong gen hi. Tuaman in Sangak Palai cih pau upa i neih lawh hial ve. Matzawh leh thahzawh a neih sunsun in, nekpah maisang in gelgawt leh kimawlpih a, ut-le-dah a eengtat khum sektu kuadang hilo in sangak mah ahihi. Akno Ciakciak in tuateng dainawl dailing nuai a mu khiin-khian ahihman in limtak a ihmu theilo in khanglo zihzeh a, Ak ihmu mah bang, cih paunak hong piang leuleu hi.

Ka tate hong let deuh ciang uh ngak maive, cih diing ngaihtuah kawm a akiang a thawhbawl a leiphiat khu fatfat a khuang al-al aktal a mitsiik a melh gau-gau kawm a note opkhum hi. Leiphiat a atate’ nekdiing a zonna thatawl leh a kiang a lasa a kiko aktal’ aw in khim hiding hive’n tomno sung in akpi hong ihmu hi. Aktal khuang thawm hong dai vengveng a, akpi hong khawdak khiakleh, kum khawtawn a muh utlo a a kilep mangsan sawm gige sangak khat a maizawn tak a pak vul neng-nuang tawi in ana ding hi. Akpi mangbang leh patau kiang ah, awnem theitawp in sangak in,”Zawl, hiah pak hoih mahmah khat ka hon puak, ci in leilam enkawm in nuigu sim pha-phalh kawm in a mit phui seisai in pia hi. Akpi in lin pipi a a san kawm in, (sang nuamkei leh hehkha diing cih lau hive’n!) sangak in dong zom a, “Lawm tuzan koi ah na giak dia? Gilzawl maw? Gilbem?”

“Gilbem ah”, cih leh din thuah in a tate innlam a kinthei pen in zotpih hi. “Zawl, zing ciang in le kikhawl nawn ni aw, hiai mun mah ah,” cia sangak in a zotna a nunglam ah za ciai ciai hi. Sangak in zankal in hong vil diing cih thei tinten a hihman in akpi pen gilbem ah tang ut hetlo a, gilzawl ah giak hi. Anizing in sangak tawh kimu kiknawn petmah ua, zannitak gilbem a a muhzawhloh thangpaihna selgu teitei in maitai kawmtak in, “Zawl, tuzan gilzawl ah na giak di maw? Cikawm in pak vulsa khat penawn hi. Akpi’n, “He,” cihleh pak san thuah hi. Tuazan leuleu ciang in akpi’n atate gilzawl tanpih nuamlo in gilbem a lutpih ciang in api (aneitu) heh mahmah in hang zatzat hi. Zan nitak a gilzawl tang a, tuzan gilbem cizel. I akpi pen a sihsak in sia hita hi. Zingciang in akpi nokai gawng gengon sa kine hen”, ci in akpi gawh diing zingvai kihawm ta hi.

Zan nih sung khem lumlet a om ahih kithei in sangak heh mahmah ta hi. Tunipen, muh leh bawh thuahta diing cih hanciam kawm in dainawl ah sangak in akpi tang khinkhian hi. Akpi leh a tal kithawh hau-hau kawma a note utawh hong kizui liai-liai pen thakhat in bawh a, atate leh aktal’ mitmuh in kicapo sak leh gelgawt kawm in viikto, mankik, viikto in kimawlpih hi. Tuateng kia hilo in a paimang pih kawm in amulte botkhia in lampi ah thehthang hi. A nu omnawnlo in aktal in aknote inn zotpih a, mangbang a ham ciakciak thawmging hon zak ciang in a neinu innka a pat-hek kongtual ah hong diing khia hi. Theikhin ahihman in dahlua kisa hong kahpau a – Maizen, dah buang hang e maw, siakkawi aw! Ka tanu taan ing a, tua ka akpi, siampupa’ nekval sunsun sangak in hon gaihsak zel. Ka pu’ sa, ka pa’ sa in na hon paita ua hiam? Ci in. A kiang a pasal in, “Zawzen teh, akpi khat ziak in inngam kei ni, na tuibuk hong pe dih”, na ci hi.

Nuai ate’ tung ah (nahtang tung ah) temhiam mahmah sek mahleh, sangak in ciindan haihuaitak khat nei a, tua a ciindan pen a suulnung zuihtheih diing in a gamtatna omsak hi. Tua a suulnung tungtawn a phuba lak dingdan ngaihtuah in Akno in nisalum awi kawm in kuun ngaungau kawm in mit siing diaudiau hi. Akno in a sanggamte zawn mahleh, lauvek ahihman un sangak dai kaai a kuanpih ngam omlo uhi. Cimawh tongkhong a vaandak a lunglelh la peuh phuak tuan seselo in daikaai diing in hong kithawi hi.

Lampi ah aktui in na tuak kha a, “Akno ciakciak koi a hawh di?” Nu’ phu la ding, Pa’ phu lading, paam a sangak daikai diing, ci a a dawn ciang in aktui in zong, Sangak tung a lungdam kua om dia? Ci in zuipah hi. Lawmta tegel hong pai zel in, bii lak a koltang gul ngawngsan hon tuak kha ua, akno in lausim mahleh, panpih dia a hahcial luat man in suutkhia uhi. Gul ngawngsan in leng a tupna mun uh damtak a tuntheihna diing ua lampi a veeng di’n hong kithawi a, bi zang inleng zuipah ngalhngalh ci ve un. Lawmtate tuh a pawlcing sim naihnaihta uhi. Luidung khat hon tuak ua, tuidawn dia hong kisak uleh uiphuk tuitha zophet khat in a khangzek ua dawn diing in ana ngen hi. A khangzek a a kituansuk uleh giitta hon tuicing hon mu uhi. Tuitung ah nahteh san kelkel khat hong taisuk a, uiphuk in kituisiamsak in tua nahsan laksawm in leuhphei pah zah-zah mahleh, akno in samkik a, gaalte tung hilo khawng a tha seen ngainailo ci in thuhilh hi. Hiai nahsanteh zenzen ka ngaihtuahleh, nahsan tui’ taih, Vanleeng’ Tanu tangthu a pen a d’e aw, ka cisim.

Vasa hon tuicing cihmah, suang lian leh buannawi khawm theilo ahihman un ciangkang leh suangtang khang in bangmah cing zolo a, khamkhop ngahna di vual ahikei cihthei in uiphuk in a tuisiamna hon suah in hong kipan a, tomcik sung zopah in dawnkhop hon ngahpah uhi. Koilam phaksawm na zenzen ua, no teng ? ci in gitta makaipa’n Akno hon dong hi. Sangak daikaai a kuan diing cih ahilhciang in nikum a lo-nawl khat a buhmin taang a apanlai ua, sangak in a gitta note leh a hatlo deuhte ana ziallai phawkkhia a, a thangpaihna hong puang in”sangak tung ah kua lungdam om dia”. A khutkawi mut a, gitta honpi in Akno hon zui dudup ta uhi.

Lamkawi khat ah sazu/zusa lamkan in hong tai zual hi. A sap hang un ngaihsak lo a, taisuak teitei napi a khawnung deuh in hong kilangthak hi. Sangak daikaai diing a a cial uh hang in utlo a, kigel mang teitei hi. Amah aa dia gaal lauhuaipen sangak tung a phuba lak kisawm a, hon zui nuamta hetkei. Feifui hen, ci in uiphuk in a aw uunpi tawh a phun khum luah-luah laitak in lamsak a akpa kaw-kek ging zoihzoih a za ua, dinkhawl zen a lamdang satak a saklam a etlai un, ngaidih, tanai honpi amaulam naih in hong tai mialsuk suu-suu uhi. A kitheihtuah loh hang un, Temtatpu’ tangthu a akpa in tanai bu a phiatdalh lai hi ngeingei maithei hi.

A pamzek uah, mihingte’ giahbuk lawihsa (taihsansa) khat ah phuba lading a kuan lawmta hon hong tawldam uhi. A dinkhiak kuan un leilak a naanghiam lum dildel khat in, Ke’n le kon zui di, hiai a zatna omlopi a lemsa a ka omsang in, ci in hon zui hi. Suktum khat leng ana om a; a zatna di teng ua hon zat khit nung un hon nuse mawk ua, hiai a manna bei a ka omsang in ka phattuamna om kha in teh; lawi-le-vual mah leng ngaihhuai, ci in hon zui nawnta hi.

Khawmui kuan ahita. Lawmtate’n tuh sangak bu galmuhta uh a; Galsim Dan bawl in hong tukhawm uhi. A kumkhua a ngiansiam leh galsiam gige gul ngawnsan in panmun hon hawmta ziahziah mai alem. Hiai hunlai in ngalthahat humpite, ngalkhatte leh khuaithuumte’n hiai lawmtate’ pankhawmna leh kimuan-ngamna theikha himaizen le uh, bang cituk in a huh nuam di ua? Ahihkei leh, a va hawlzak maimah di uam? Uiphuk in a tuimuam teng vanlam ah phih in, vuahpi hong zudia, aktui vutlak ah kiphual in mei hong kitawh tak ciang in puakkham henla. Puanbu kawm ah tanai hon. Phaitam kongkhak ah suktum ci in panmun hong kihawm diam uhi.

Khaile, gal buluh nuamta i hi. Gitta honpi leh uiphuk hong kipan ua, a tuimuamte uh vanlam ah hon phihkhia uh cu e, vuahpi in hong zuta. Vuahphiin pan cih diing in lampi ah pasal (mihing khat) a pheek tawnzial liangput in hong pai vutvut a, a pheeklawng sung apan naupang khat hong kia hi. Huaileng phawk man sese lo in tua mipa tuh a pailiam vengveng hi. Huai zawhnung sawtlo in kawt suak dimdem in inn ah sangak hong mialtun a, taptung manawh in amhai zen a mei am mut ciang in aktui puaktam zuah in amai hon theh hi. He nu ei, he pa ei, cia mitsi kawm a bang zut a tuithei mun hon zot ciang in bang a naanghiam in a khut ana atta. Maiphiat di cia tuithei a va dop ciang in gul ngawngsan in na tu leuleu hi. Khawziing khawvak ka tung ah zahngai ve ua, bang tuakkha ka tamai a, ci in puanpi kawm hong kisehlut ciang in tanai honpi in na pumbuah leuleu uh ciang in ziin-leh-sian in paih khin thamta ahi cih hong kiman kheta a; liimbelh saunuam pen tu in gaalmun tangta ci in phaitam lam ah kikhawhpawt a sawmlaitak in suktum in a lutang na khen hi. Phaitam innka a sihsual a kisat lengleng sangak pen uiphuk in bizang in hong khawh ek mai tuh, thelnah tualkia bang in innka apan leitual ah kesuk in sangak tuh a sita hi.

A tawpna di’n pu @ShrekZomi’ la in awle:

Akno Ciakciak La

(A tangthu I theihdan kibang kimlo maithei a, ken ka na theihdan a kong lep suk mai ahi)

Khuaibang lang e daikhang sangak,
Vangsel buh-al’ sumlu la e.

Sumlu la e vangsel buh-al,
Tuai momnote sangbang gah e.

Sanggah tuai momno nih thumte’n,
Batphu la di’n hanlung ciam e.

Hanlung ciam e batphu la di’n,
Singta gamah sawlbang hei e.

Sawlbang hei na singta gamah,
Singgual in ngaihkhua a tuah e.

Ngaihkhua tuah e sangcih gual in,
Batphu la sam ve ning ci e.

La ve ning e ka batphu hi,
Sangak tung lungdam om diam aw?

Lungdam om diam sangak tung ah,
Zata dogal daikhang sangak.

Daikhang sangak zata dogal,
Sunggil kial in sausiang zuan e.

Gialbang khing in sunggil kial man,
Taptung vaivut pheiphung suan e.

Vaivut sung pan buh-al tui in,
Batphu lak nan vaivut phil e.

Vaivut phil e batphu lak nan,
Sangak’ maimit vaivut in tum.

Vaivut in tum e sak maimit,
Siktui in sawpsiang ning ci e.

Sawpsiang ning ci, dam siktui tawh,
Dawhtam tung tuanglam zuan e.

Tuanglam zuan e dawhtam tung ah,
Gam segul in sangbang no e.

Sangbang no e gam segul in,
Gu in lingbang do in duangzen.

Tang duang zen e gam segul gu’n,
Zalna laikhun tuanglam zuan e.

Tuanglam zuan e zalna laikhun,
Patpuan nem ah zal di’n gel e.

Zal ding gel e patpuan nem ah,
Nahnuai naita in a bawm e.

Khuaibang bawm e nahnuai naita’n
Dogal lang ci’n sangkil zuan e.

Sangkil tuanglam a zawt na ah,
Khang gamgua diknang in dik e.

Diknang in dik e sangkil ah,
Kelkong ah phuk-ui a tong e.

A tong tah e buanlei phuk-ui,
Hamtang bizang a kawlciang hi.

A kawlciang hamtang bizang tawh,
Dogal sangak naubang sial e.

Naubang sial e dogal sangak,
Batphu la in hanzai sa e.

Hanzai sa e batphu la in,
Sangcih gualte nunbang nuam e.

A gaalpa uh sangak sita hi. A thah zawzen hang un, dai a kaai uh/ dai a tuanpai uh cih a kigenkha hetkei thethup hi. Sangak daai bang a ngeitak?